شناسنامه سنگ ساختماني يکي از معتبر ترين مدارکي است که مي توان با استفاده از آن به مشخصات و ويژگي هاي سنگ پي برد. اين مدرک معتبر کاربرد هاي زيادي دارد. سنگ از مهم ترين مصالحي است که براي ساختمان سازي از آن استفاده مي شود. سنگ ها تنوع زيادي در نوع ساختار، رنگ، طرح و ويژگي دارند و ممکن است گاهي تشخيص اصالت آن ها دشوار شود. از همين رو شناسنامه داشتن يک سنگ اهميت دارد.

اهميت کارشناسي سنگ

کارشناسي سنگ را از جهات مختلفي مي‌توان بسيار مهم دانست. انواع سنگ ساختماني از معادن سراسر جهان استخراج مي‌شوند که هر يک با توجه به محل استخراج، نوع سنگ و … تفاوت‌هاي زيادي با يکديگر دارند. همان‌طور که گفتيم اين تفاوت‌ها باعث بروز ويژگي‌هاي مختلفي از نظر مقاومت سنگ، بافت ظاهري آن، ميزان تخلخل و … مي‌شود.

به همين دليل بهترين راه براي انتخاب سنگ مناسب در هر کاربرد و نقطه‌ي خاصي از ساختمان، بررسي آناليز و شناسنامه آن است. اين مسئله باعث شده است که کارشناسي سنگ به‌عنوان مقوله‌اي بسيار مهم و حياتي شناخته شود.

ويژگي هاي مهم در شناسنامه سنگ

نوع سنگ

مهم ترين نکته اي که بايد در شناسنامه هر سنگ ساختماني درج شود، نوع سنگ است. طبق تقسيم بندي زمين شناختي، سنگ ها به سه دسته کلي آذرين، رسوبي و دگرگوني دسته بندي مي شوند. سنگ هاي آذرين از سرد شدن آتشفشان ها در سطح و درون زمين به وجود مي آيند. سنگ گرانيت و بازالت از اين نوع هستند.

سنگ هاي رسوبي به سنگ هايي گفته مي شود که از انباشته شدن و رسوب کردن مواد معدني محلول در آب در طي ساليان دراز به وجود مي آيند. معروف ترين سنگ رسوبي سنگ تراورتن است که در ساختمان سازي استفاده بسياري دارد. از تغيير و دگرگوني سنگ هاي آذرين و رسوبي بر اثر گرما و فشار زياد، سنگ هاي دگرگوني ايجاد مي شوند. سنگ مرمر معروف ترين سنگ دگرگوني مي باشد.

سختي سنگ

سنگ‌ها پيش از هر چيز از نظر سختي در شرايط مختلفي قرار دارند. طبيعي‌ست که هر چه يک سنگ سختي کم‌تري داشته باشد، برش دادن و فرآوري آن هزينه‌ي کم‌تري خواهد داشت. در مقابل سنگ‌هاي با سختي بالا به سختي برش خورده و ساب زدن آن‌ها نيز هزينه‌ي بيشتري خواهد داشت. مرمريت را مي‌توان يکي از سنگ‌هاي با سختي متوسط دانست.

جرم حجمي

چگالي يا جرم حجمي به تراکم و فشردگي سنگ گفته مي شود. هر چه چگالي بيشتر باشد، تراکم ذرات سنگ بيشتر و در نتيجه تخلخل و منفذدار بودن سنگ کمتر خواهد بود. چگالي کمتر، وزن کمتر سنگ را به دنبال خواهد داشت. اين پارامتر مخصوصا در انتخاب سنگ نما اهميت پيدا مي کند؛ زيرا استفاده از سنگ هاي کم چگال براي نما وزن کمتري روي ساختمان وارد خواهد کرد.


تخلخل

به فضاهاي خالي‌اي که در بافت يک سنگ وجود دارند تخلخل گفته مي‌شود. ميزان تخلخل تاثيرات بسياري بر کيفيت سنگ و ويژگي‌هاي آن دارد. براي مثال هر چه تخلخل يک سنگ بالاتر باشد، ميزان جذب آب بيشتري در سنگ مشاهده خواهد شد. همچنين بالا بودن ميزان تخلخل سبب سبک‌تر بودن سنگ نيز مي‌شود. استحکام ديگر پارامتري‌ست که از ميان خلل و فرج سنگ‌ها تاثير مي‌پذيرد.

درصد جذب آب

از ويژگي هاي مهمي که کيفيت سنگ با آن سنجيده مي شود، ميزان آبي است که سنگ در شرايط مرطوب به خود جذب مي کند. درصد جذب آب يک سنگ بر کاربرد، دوام و طول عمر، قيمت و نحوه ي اجراي سنگ تاثير مستقيم خواهد داشت.

مقاومت سايشي

همانطور که از نامش پيداست، مقاومت سايشي به ميزان مقاومت سنگ در برابر سايش و خط و خش گفته مي شود. اين پارامتر براي سنگ هايي که در مسير هاي پر رفت و آمد مانند راه پله ها، راهرو ها و پياده رو ها مورد استفاده قرار مي گيرند، اهميت پيدا مي کنند.

نکاتي جهت شناسنامه سنگ ساختماني که بايد رعايت شوند

براي تهيه يک شناسنامه سنگ ساختماني کامل و قابل اعتماد، بايد به نکات مهم زير توجه کرد:

اولين نکته مهم، دقت در جمع‌آوري اطلاعات است. براي ايجاد يک شناسنامه کامل، بايد اطلاعات دقيق و جامعي درباره ويژگي‌هاي فيزيکي، شيميايي، مکانيکي و ديگر ويژگي‌هاي سنگ جمع‌آوري شود. در ادامه، بايد به دقت در توصيف و توضيح ويژگي‌هاي سنگ‌ها پرداخته شود. اطلاعاتي مانند رنگ، بافت، الگو، مقاومت و کاربردهاي مختلف سنگ‌ها بايد به صورت دقيق و کامل در شناسنامه قيد شوند.

همچنين، اهميت وضوح و شفافيت در ارائه اطلاعات نيز بسيار حائز اهميت است. اطلاعات بايد به زبان ساده و قابل درک براي همه افرادي که با شناسنامه سنگ سر و کار دارند، ارائه شود. ضرورت درج اطلاعات مربوط به مقاومت سنگ در برابر فشار، خوردگي، حرارت و ساير عوامل خارجي نيز از جمله نکات حياتي است. اين اطلاعات به متخصصان کمک مي‌کند تا از انتخاب صحيح سنگ براي هر نوع پروژه اطمينان حاصل کنند.

يکي از نکات ديگري که بايد رعايت شود، ارائه اطلاعات دقيق و کامل درباره کاربردهاي مختلف سنگ‌ها است. اين اطلاعات به معماران و طراحان کمک مي‌کند تا از بهترين استفاده از ويژگي‌هاي هر نوع سنگ در طراحي و اجراي پروژه‌هاي ساختماني خود بهره ببرند.

در نهايت، لازم است که شناسنامه سنگ‌هاي ساختماني به‌روز و قابل بازنگري باشد. اطلاعات و ويژگي‌هاي سنگ‌ها ممکن است با پيشرفت تکنولوژي تغيير کنند، بنابراين بايد شناسنامه به‌روز شده و تطبيق داده شود.